De gelijkenissen van Jezus
De gelijkenissen van Jezus - Wat zijn gelijkenissen?
De 66 boeken van de Bijbel bestaan uit een variatie aan literaire stijlen en patronen, waaronder de gelijkenissen van Jezus. De Bijbel bevat een groot aantal bijzonder levendige illustraties die een breed scala aan emoties oproepen, zelfs als ze los van de geestelijke toepassing worden beschouwd. Een gelijkenis is een van deze literaire hulpmiddelen die in het Oude en Nieuwe Testament worden aangewend. Jezus Zelf gebruikte deze methode het meest.
In het algemeen is een gelijkenis een fictieve vertelling, hoewel gewoonlijk wel realistisch. Het normale doel van Bijbelse gelijkenissen was om een hogere geestelijke waarheid over te brengen.
Het woord "gelijkenis" is een vertaling van het woord “paraballo” (waar ons woord "parabel" vandaan komt) en duidt op een vergelijking tussen twee objecten. Een gelijkenis kan dus één centraal woord bevatten dat gebruikt wordt om een ander enkelvoudig concept of object voor te stellen. Matteüs 13:33 is hiervan een voorbeeld: “Hij vertelde hun een andere gelijkenis: ‘Het koninkrijk van de hemel lijkt op zuurdesem die door een vrouw met drie zakken meel werd vermengd tot alle meel doordesemd was.’" Hier wordt het hemelse koninkrijk vergeleken met één ander iets: desem. Soms wordt de waarheid door het verhaal als geheel overgedragen, zoals in de gelijkenis van de twee zonen (Lucas 15:11-32).
Omdat gelijkenissen lijken op gebeurtenissen die niet onwaarschijnlijk zijn, geloven sommige Bijbelgeleerden dat deze verhalen daadwerkelijk echt zijn gebeurd. De gelijkenis van de rijke man en Lazarus, die in Lucas 16:19-31 kan worden gevonden, is zo'n verhaal. Sommigen zijn van mening dat de mensen en gebeurtenissen in dit verhaal werkelijk bestonden; anderen denken dat het een fictieve les van Jezus was, die zich richtte op de verharde harten in Zijn tijd.
In tegenstelling tot allegorieën bevatten gelijkenissen in het algemeen één vergelijkend onderdeel in plaats van meerdere. Er wordt in een gelijkenis dus één waarheid of les overgebracht.
De gelijkenissen van Jezus - Waarom sprak Jezus in gelijkenissen?
Van alle gelijkenissen in de Bijbel worden de meeste door Jezus Christus Zelf verteld. Je kunt je voorstellen hoe wonderbaarlijk deze momenten moeten zijn geweest: Jezus had de aandacht van hele menigten en maakte gebruik van alledaagse zaken die te maken hadden met de landbouw, rechtspraak, hebzucht en liefde. En ondanks de eenvoud van Zijn verhalen stonden deze boordevol eeuwige, geestelijke waarheden.
Jezus gebruikte gelijkenissen om deze waarheden verborgen te houden voor toehoorders die meer om vermaak gaven dan om hun eeuwige verlossing en die Hem dus niet lang zouden volgen. Alleen de mensen die in geestelijk opzicht ontwaakt waren, begrepen de waarheid achter het verhaal. Dit had tot gevolg dat de meeste toehoorders de boodschap van Jezus niet begrepen.
"De leerlingen kwamen naar hem toe en vroegen: ‘Waarom spreekt u in gelijkenissen tot hen?’" (Matteüs 13:10). Jezus antwoordde: “Jullie mogen de geheimen van het koninkrijk van de hemel kennen, hun is dat niet gegeven. Want het hart van dit volk is afgestompt, hun oren zijn doof en hun ogen houden zij gesloten. Met hun ogen willen ze niets zien, met hun oren niets horen, met hun hart niets begrijpen. Want anders zouden ze tot inkeer komen en zou ik hen genezen” (Matteüs 13:11, 15). Jezus hield de waarheid verborgen voor de bekrompen harten van de mensen die zich tegen Hem verzetten, zoals een groot aantal van de geestelijke leiders uit die tijd: "Maar het woord dat zij hoorden, heeft hun niet gebaat, omdat het niet gepaard ging met geloof bij de hoorders.” (Hebreeën 4:2, Willibrordvertaling 1995)
Mensen die het Woord van God afwijzen lopen het risico om zelf afgewezen te worden. Jezus verhulde de geestelijke waarheden in "geheime" symboliek, omdat hij de weinig ontvankelijke toehoorders niet waardig vond voor de "parels" (Matteüs 7:6).
De gelijkenissen van Jezus - Hoe kunnen wij deze begrijpen?
De Bijbelse gelijkenissen volgen artistieke, illustratieve patronen die in elk ander kundig geschreven literair stuk zouden kunnen worden gebruikt. Maar zij moeten ook worden gezien als hulpmiddelen, die de Heilige Geest gebruikt om Zijn geschreven Woord te verlevendigen en Zijn waarheden over te brengen. Laten we eens een voorbeeld van een Bijbelse gelijkenis bekijken. Welk verhaal is compacter en levendiger dan het verslag over het lam dat de profeet Natan aan Koning David vertelde?
“Hij stuurde de profeet Natan naar David toe om hem het volgende te vertellen: ‘Er woonden eens twee mannen in dezelfde stad, een rijke en een arme. De rijke man had heel veel geiten, schapen en runderen, de arme man had niet meer dan één lammetje kunnen kopen. Hij koesterde het en het groeide bij hem op, samen met zijn kinderen. Het at van zijn brood en dronk uit zijn beker en sliep in zijn schoot; hij had het lief als een dochter. Op zekere dag kreeg de rijke man een gast op bezoek. Hij kon het niet over zijn hart verkrijgen om de reiziger een van zijn eigen geiten, schapen of runderen voor te zetten. Daarom nam hij het lammetje van de arme man en zette dat zijn gast voor.’" (2 Samuël 12:1-4).
Hoewel David zware zonden had begaan, gebruikte God deze gelijkenis om tot zijn hart door te dringen. Nadat David de gelijkenis had aangehoord, veroordeelde David zichzelf door te zeggen dat een dergelijk mens de dood verdiende. Maar toen roep Natan uit: "Die man, dat bent u!" Hoe werd David dus overtuigd van zijn schuld? De duidelijke illustratie van Natans - door de Geest ingegeven - gelijkenis maakte de dwaasheid van Davids leefstijl aan hem duidelijk. Het Woord van God, ongeacht hoe eenvoudig dit wordt voorgesteld, is in staat om een gelovig hart te raken.
Wat is uw reactie?
